Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της δυσλεξίας

Η δυσλεξία είναι μια βιολογική, κληρονομική δυσκολία με κύρια συμπτώματα την υπερβολική δυσκολία στην ανάγνωση, στην ορθογραφία, στα φιλολογικά – γλωσσικά μαθήματα και κυρίως στα γραπτά. Τα κύρια συμπτώματα της δυσλεξίας είναι οι έντονες μαθησιακές δυσκολίες όπως η αργή και με πολλά λάθη ανάγνωση, η υπερβολική ανορθογραφία, η ανομοιογενής επίδοση και τα συχνά προβλήματα στην αποστήθιση, στις ξένες γλώσσες και μερικές φορές στα μαθηματικά (κυρίως στην προπαίδεια), ωστόσο μπορεί κάποιοι άλλοι να διαπρέπουν στα μαθηματικά και στα πρακτικά μαθήματα.

 Επίσης, παρατηρείται επιμονή στην αντιστροφή της σειράς των εποχών, ημερών, μηνών και αντιστροφή της σειράς των λέξεων μέσα στην πρόταση καθώς και των αριθμών , π.χ: 3-ε, 9-ρ, αν-να. Συνήθως αλλά όχι απαραίτητα, η δυσλεξία συνυπάρχει με διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα.

Τα άτομα με δυσλεξία καλούνται να ξεπεράσουν αρκετά εμπόδια κατά την διάρκεια της ζωής τους για να μπορέσουν να επιτύχουν τους στόχους τους. Το γεγονός ότι ορισμένοι απ’αυτούς δεν αξιολογούνται σε μικρή ηλικία μπορεί να επηρεάσει μετέπειτα την αυτοεκτίμηση και την αυτοαντίληψη τους. Η απογοήτευση των παιδιών συχνά επικεντρώνεται στην αδυναμία τους να ανταποκριθούν στις προσδοκίες τόσο του σχολείου όσο και των γονιών τους. Συχνά οι γονείς τον δυσλεκτικών παιδιών ακούνε ”είναι τόσο λαμπρό παιδί αν θα προσπαθούσε περισσότερο” και κατά ειρωνικό τρόπο κανείς δεν γνωρίζει πόσο σκληρά προσπαθεί το παιδί με δυσλεξία.

Οι κύριες ψυχολογικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν είναι:

• η ανησυχία, το άγχος και ο φόβος λόγω της συνεχούς απογοήτευσης και σύγχυσης που βιώνουν στο σχολείο
• ο θυμός λόγω της απογοήτευσης από το σχολείο ή τις κοινωνικές καταστάσεις που συνήθως εκφράζεται ως θυμός προς τους γονείς και τους δασκάλους
• κατάθλιψη λόγω της χαμηλής αυτοεκτίμησης τους, καθώς φοβούνται να στρέψουν τον θυμό σε άλλους και τον στρέφουν προς τον ίδιο τον ευατό τους
• απώλεια αυτοπεποίθησης
• απώλεια ενδιαφέροντος ή ζήλου για μάθηση 
• χαμηλή ανοχή ή έλλειψη υπομονής και ντροπή κυρίως λόγω της ετικετοποίησης η οποία στιγματίζει τα δυσλεκτικά άτομα και γι’ αυτό συχνά αρνούνται ότι έχουν δυσλεξία αναπτύσσοντας αυτόν τον αμυντικό μηχανισμό προκειμένου να αποφύγουν την ετικέτα του “τεμπέλη”. 

Ο σημαντικότερος παράγοντας που θα καθορίσει αν ένα παιδί με δυσλεξία θα καταφέρει να ανταπεξέλθει ή όχι, είναι η παρουσία κάποιου στην ζωή του με υποστηρικτικό και ενθαρρυντικό ρόλο. Η γνώση για την φύση της δυσλεξίας και η επίγνωση των ικανοτήτων και αδυναμιών του ατόμου οδηγούν στην αποδοχή της. Η συναισθηματική υποστήριξη και οι θετικές σχέσεις με γονείς και συνομιλήκους βοηθούν τους μαθητές να αποδεχτούν την δυσλεξία και περιορίζουν σημαντικά τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν οδηγώντας τους στην διατήρηση θετικής αυτοεκτίμησης. Οι γονείς θα πρέπει να κοιτούν το παιδί τους ως σύνολο χωρίς να επικεντρώνονται στις αδυναμίες του και να το ενθαρρύνουν να εμπλέκεται σε δραστηριότητες που τα πάει καλά ώστε να αναπτύξει αυτοεκτίμηση, να συνεργάζονται από κοινού με το σχολείο και να συζητούν ό,τι τους απασχολεί. Απαραίτητη είναι η επιμόρφωση εκπαιδευτικών με σκοπό να μπορέσουν να διαφοροποιήσουν την διδασκαλία τους αποτελεσματικά ώστε να προσαρμόζεται στις ανάγκες των παιδιών αυξάνοντας έτσι την αυτοποεποίθησή τους.

Τέλος, η έγκυρη διάγνωση και αξιολόγηση της δυσλεξίας όσο νωρίτερα ανιχνευτεί τόσο το καλύτερο είναι για την αυτοεκτίμηση και τις μελλοντικές επιλογές των ατόμων.

Βιβλιογραφία-Πηγές:

• THE EMOTIONAL AND SOCIAL EFFECTS OF DYSLEXIA, Enkelesa Sako (2016), European Journal of Interdisciplinary Studies.THE EMOTIONAL AND SOCIAL EFFECTS OF DYSLEXIA, Enkelesa Sako (2016), European Journal of Interdisciplinary Studies. 
• ΄΄ΔΥΣΛΕΞΙΑ-ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ” ΑΙΤΙΑ-ΔΙΑΓΝΩΣΗ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ, Γεώργιος Θ.Παυλίδης (2000) 
• ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥΣ, Μαριλένα Κουκουβέτσου (2020)

Παιδαγωγικό Κέντρο