Στοματική – Λεκτική Δυσπραξία

Ο όρος δηλώνει μια διαταραχή της ικανότητας του ατόμου να παράγει εκούσιες διαδοχικές κινήσεις της ομιλίας. Παρακάτω γίνεται μια αναφορά στις ενδείξεις της Λεκτικής-Στοματικής Δυσπραξίας ανάλογα με την ηλικία των παιδιών.

Σημάδια Δυσπραξίας σε πολύ μικρά παιδιά:

• Μειωμένο βάβισμα κατά τη βρεφική ηλικία.
• Καθυστέρηση στην εμφάνιση πρώτων λέξεων οι οποίες μάλιστα είναι δυσκατάληπτες.
• Μεμονωμένες λέξεις μπορεί να εκφέρονται σωστά αλλά οι προτάσεις να είναι δυσκατάληπτες.
• Μια φράση μπορεί να ειπωθεί καθαρότατα και να μην μπορεί ποτέ να επαναληφθεί σωστά ξανά.
• Δυσκολίες λεπτής κινητικότητας.
• Παραγωγή λίγων ήχων και κυρίως π, μπ , μ , ντ ,τα.
• Οι λέξεις είναι απλοποιημένες λόγω απαλοιφής ή αντικατάστασης κάποιου δύσκολού ήχου.
• Προβλήματα σίτισης.

Σημάδια Δυσπραξίας σε μεγαλύτερα παιδιά

• Κάνει μη σταθερά λάθη που δεν οφείλονται σε ανωριμότητα.
• Κατανοεί την ομιλία καλύτερα από ότι την παράγει.
• Δυσκολία στη μίμηση της ομιλίας.
• Μπορεί να φαίνεται ότι «κολλάει» κατά την παραγωγή εκούσιων κινήσεων.
• Μεγαλύτερη δυσκολία υπό συνθήκες άγχους.
• Δύσκολα γίνεται κατανοητό ειδικά σε κάποιον άγνωστο.
• Η ομιλία ακούγεται μονότονη ή με τονισμό σε λάθος συλλαβή.

Άλλα πιθανά προβλήματα

• Αδυναμία χειλιών σιαγόνας και ή γλώσσας.
• Άλλες εκφραστικές δυσκολίες όπως σύνταξης και ανάκλησης.
• Δυσκολίες αδρής και λεπτής κινητικότητας και συντονισμού αυτών.
• Υπερευαισθησία ή υποευαισθησία στο στόμα.
• Δυσκολίες ανάγνωσης ,γραφής και ορθογραφίας.

Εξελικτική Στοματική Δυσπραξία

Η Στοματική Δυσπραξία αφορά στην δυσκολία του ατόμου να συντονίσει μη λεκτικές κινήσεις π.χ βγάλε έξω τη γλώσσα σου. Δεν οφείλεται σε αδυναμία ή παράλυση των μυών του προσώπου, γλώσσας και χειλιών. Οι αντανακλαστικές ή αυτοματοποιημένες κινήσεις είναι ανέπαφες αλλά δεν μπορεί να κάνει κινήσεις κατ’ εντολή.

Λεκτική Δυσπραξία

Στην Λεκτική Δυσπραξία το άτομο δεν μπορεί να πει σωστά και σταθερά αυτά που θέλει. Παρουσιάζονται ελλείψεις, αλλοιώσεις ή αντικαταστάσεις των ήχων. Τα λάθη αυξάνονται όσο αυξάνεται το μέγεθος ή η πολυπλοκότητα της λέξης. Η ίδια λέξη επαναλαμβάνεται με διαφορετικά λάθη. Η διαταραχή συνήθως συνυπάρχει με γλωσσική ή φωνολογική δυσκολία. Η σοβαρότητα της δυσπραξίας κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή.

1. Σοβαρή Λεκτική Δυσπραξία
   δεν υπάρχει καθόλου ομιλία, μόνο μερικές στερεότυπες εκφράσεις με ή χωρίς νόημα. Σε ακραίες περιπτώσεις δεν υπάρχει καν φωνή αν και οι φωνητικές χορδές λειτουργούν σωστά. Παρουσιάζουν έντονη αναζήτηση των αρθρωτών. Για τα άτομα αυτά, η μίμηση ακόμα και απλών λέξεων, είναι ίσως πολύ δύσκολη. Συνήθως χρησιμοποιούν κινήσεις και χειρονομίες για να επικοινωνήσουν.
2. Μέτρια Λεκτική Δυσπραξία
   Παρουσιάζουν προβλήματα άρθρωσης και προσωδίας, εμφανίζουν δοκιμαστικές κινήσεις των αρθρωτών με σκοπό τη σωστή παραγωγή των ήχων. Τα λάθη μετά από προσπάθεια προσεγγίζουν το φυσιολογικό.
3. Ήπια Λεκτική Δυσπραξία
   Ελαφρές διαταραχές άρθρωσής και μη σταθερά λάθη. Ο πιο αργός ρυθμός μπορεί να διορθώσει τα λάθη αλλά είναι μη φυσικός.

Τα αίτια που προκαλούν την Λεκτική Δυσπραξία δεν είναι πλήρως γνωστά, αλλά σύγχρονες έρευνες μας οδηγούν στην άποψη ότι η απαρχή της είναι νευρολογικά ελλείμματα. Επίσης υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις για κληρονομικότητα και κληρονομική προδιάθεση.

Ο ρόλος του λογοθεραπευτή είναι να αξιολογήσει λεπτομερώς το παιδί με μια σειρά από δοκιμασίες, και εφ’ όσον επιβεβαιώσει την ύπαρξη λεκτικής ή/και στοματικής δυσπραξίας, θα εφαρμόσει το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα.

Η έγκαιρη παρέμβαση οδηγεί σε αποφυγή εδραίωσης του προβλήματος και σε πλήρη αποκατάσταση των δυσκολιών που εμφανίζει το παιδί.

Παιδαγωγικό Κέντρο