Όταν η δυσλεξία μας προειδοποιεί

Η δυσλεξία κατατάσσεται στις μαθησιακές δυσκολίες. Εμφανίζεται με διαφορετική συμπτωματολογία σε κάθε ηλικιακό στάδιο και δεν εξαφανίζεται με τον χρόνο. Η δυσλεξία είναι η πιο συνηθισμένη μορφή ειδικών μαθησιακών δυσκολιών στην οποία παρουσιάζονται δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή που όμως δεν οφείλεται σε νοητική καθυστέρηση.

Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες που έχουν γίνει στα σχολεία, ένας σημαντικός αριθμός του μαθητικού πληθυσμού (περίπου το 3-4 %) αντιμετωπίζει δυσκολίες στην ανάγνωση και την ορθογραφημένη γραφή.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εκπαιδευτική αντιμετώπιση και παρέμβαση κρίνεται απαραίτητη έτσι ώστε να βοηθηθεί ο μαθητής να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες στο σχολικό περιβάλλον.

Τα σημάδια της δυσλεξίας συνήθως γίνονται πιο εμφανή τα πρώτα χρόνια φοίτησης στο Δημοτικό σχολείο.

Ωστόσο, μπορούμε να εντοπίσουμε σημάδια που προδίδουν την παρουσία της ήδη από την προσχολική ηλικία, δηλαδή έως την ηλικία των 5 ετών περίπου. Αυτά τα σημάδια αφορούν τον προφορικό λόγο, το γραπτό λόγο (ζωγραφική, γραφή και ανάγνωση συμβόλων ή/και λέξεων), τη μνήμη, τον προσανατολισμό, την οργάνωση, το συντονισμό.

Μερικά από τα πιο κοινά προειδοποιητικά σημάδια της δυσλεξίας είναι:

Στον προφορικό λόγο

• Δυσκολεύονται στην αφήγηση με βάση τη σειρά της εξέλιξης των γεγονότων.
• Διστάζουν όταν πρόκειται να μιλήσουν και κάνουν προσπάθεια για να βρουν τη σωστή λέξη που θέλουν να χρησιμοποιήσουν.
• Χρησιμοποιούν φτωχό, ανώριμο λεξιλόγιο.

Στην Ανάγνωση

• Δεν χρωματίζουν τη φωνή τους όταν διαβάζουν.
• Δεν σταματάνε στις τελείες και δυσκολεύονται να διακρίνουν τις κύριες από τις δευτερεύουσες προτάσεις.
• Δεν διαβάζουν με ευφράδεια και δεν τους αρέσει η ανάγνωση.
• Κάνουν αναγραμματισμούς (π.χ. λορόι αντί ρολόι).
• Δυσκολεύονται να γυρίσουν από το τέλος της γραμμής στην αρχή της επόμενης.
• Δεν σταματούν στα σημεία στίξης και πολλές φορές σταματούν σε λάθος σημεία με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται το νόημα της πρότασης.
• Θέλουν να δείχνουν με το δάχτυλο τους τις λέξεις που διαβάζουν για να μη χάσουν τη σειρά.

Στη γραφή

• Παραλείπουν γράμματα.
• Προσθέτουν γράμματα ή συλλαβές
• Παρουσιάζουν προβλήματα τονισμού, δεν τονίζουν καθόλου τις λέξεις ή τις τονίζουν λάθος.
• Δεν χρησιμοποιούν κεφαλαία ή τα βάζουν εκεί που δεν πρέπει, π.χ. σήμερα Έχει ωραία μέρα.
• Δεν κρατάνε τις αποστάσεις.
• Ο γραπτός τους λόγος είναι συνήθως φτωχός με ασάφεια και αρκετά συντακτικά λάθη.
• Αντικαθιστούν λέξεις με άλλες που έχουν παρόμοια σημασία.
• Κάνουν ορθογραφικά λάθη ακόμα και όταν κάνουν αντιγραφή.

Στη μνήμη

• Δυσκολεύονται να θυμηθούν καθώς και να εκτελέσουν μια σειρά προφορικών εντολών.
• Δεν θυμούνται τις σχολικές τους υποχρεώσεις.
• Παρουσιάζουν προβλήματα ακουστικής και οπτικής μνήμης.

Στον χώρο – χρονικό προσανατολισμό

• Παρουσιάζουν διαταραχές στην κατεύθυνση τους στον χώρο.
• Αδυνατούν να ξεχωρίζουν το δεξιό από το αριστερό, το χθες με το αύριο.
• Δυσκολεύονται να μάθουν την ώρα.

Στην ατομική φροντίδα

• Χάνουν τα προσωπικά τους είδη.
• Ξεχνάνε να ολοκληρώσουν την εργασία τους στο σπίτι.
• Τα πράγματα τους συχνά παρουσιάζουν εικόνα ακαταστασίας.

Η δυσλεξία δυσκολεύει τους μαθητές να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολείου και με αυτόν τον τρόπο απογοητεύονται, καθώς αισθάνονται ότι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στα μαθήματά τους όπως οι συμμαθητές τους.

Με την έγκαιρη όμως διάγνωση, την παρέμβαση από έμπειρους εκπαιδευτικούς, αλλά και τη σωστή ενημέρωση των γονέων, το παιδί θα μπορέσει να βελτιωθεί σημαντικά και να μάθει να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες του. Το σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι τα παιδιά με δυσλεξία δεν είναι «τεμπέλικα» ή «αδιάφορα» για το σχολείο αλλά έχουν ένα δικό τους, ιδιαίτερο τρόπο να μαθαίνουν.

Βιβλιογραφία

1. Ντέϊβις Ρόναλντ Ντ. (2004), Το χάρισμα της δυσλεξίας, Αθήνα: Καστανιώτη.
2. Πολυχρόνη Φ. (2011), Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, Αθήνα: πεδίο
3. Φλωράτου Μαρία-Μάρθα (1992), Μαθησιακές δυσκολίες και όχι τεμπελιά, Αθήνα: Οδυσσέας

Παιδαγωγικό Κέντρο