Ο αντίποδας της Δυσλεξίας: Η Δυσαριθμησία – Ποιά τα χαρακτηριστικά της και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;

Τα τελευταία χρόνια πέρα των δυσκολιών στην ανάγνωση, την ορθογραφημένη γραφή και την γραφή, έντονες είναι οι δυσκολίες των παιδιών και στα μαθηματικά, τις οποίες περιγράφει ένας σχετικά καινούριος όρος, η δυσαριθμησία.

Τα μαθηματικά ως αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας αποτελούν μια μορφή συμβολικού λόγου, αφού στην ουσία περιλαμβάνουν τη θεωρία και την πράξη. Από τη μία με τη λειτουργία της σκέψης και από την άλλη, με το χειρισμό χωρικών και ποσοτικών σχέσεων.

Σύμφωνα με τον Cohn, ο οποίος εισήγαγε πρώτος τον όρο αυτό, πρόκειται για «μια δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος (κάποια εξελικτική διαταραχή) που είναι υπεύθυνη για την ανεξήγητη δυσκολία που παρουσιάζουν κάποια παιδιά στην πρόσκτηση των μαθηματικών εννοιών και δεξιοτήτων και παρουσιάζει παρόμοια αποτελέσματα με τις επίκτητες εγκεφαλικές κακώσεις των ενηλίκων» (Cohn, 1961).

Γενικά, οι δυσκολίες στα μαθηματικά σχετίζονται είτε με την εκτέλεση των βασικών πράξεων είτε με την κατανόηση εννοιών και σχέσεων, επηρεάζοντας μια σειρά από διαδικασίες όπως είναι η σειροθέτηση, η αντιστοίχιση κ.ά.

Ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τη δυσαριθμησία είναι τα εξής:

Συμπτώματα:

Δυσκολίες στη μέτρηση (ευθεία ή/και αντίστροφα).
Σύγχυση των αριθμητικών συμβόλων (4 & 7, 2 & 5, 6 & 9) και των πραξιακών συμβόλων (+, -, x, :, = ) τα οποία μοιάζουν μεταξύ τους είτε οπτικά είτε φωνολογικά.
Δυσκολίες στην εκτέλεση των τεσσάρων βασικών μαθηματικών πράξεων οι οποίες εκτελούνται κάθετα.
Δυσκολία τοποθέτησης των αριθμών στην αριθμογραμμή.
Δυσκολεύονται να ανακαλούν από τη μνήμη τους απλά αριθμητικά γεγονότα, όπως αυτά της προπαίδειας.
Δυσκολεύονται να κάνουν νοερές πράξεις αυτόματα, επιμένοντας στη μέτρηση με τα δάχτυλα.
Δυσκολεύονται να θυμούνται τη μαθηματική ορολογία (π.χ. άθροισμα, μήκος, αριθμητής, παρονομαστής).
Δυσκολεύονται να συγκρατούν στη μνήμη τους τα δεδομένα και τα ζητούμενα ενός προβλήματος.
Δυσκολεύονται να εφαρμόζουν μαθηματικές διαδικασίες, οι οποίες περιλαμβάνουν πολλά βήματα.
Δυσκολίες στην επεξεργασία γεωμετρικών σχημάτων και στην ερμηνεία γραφικών παραστάσεων (Ζάχος, 2001b & Στασινός, 2009).

Οι παραπάνω δυσκολίες είναι πιθανόν να προέρχονται και από τις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες της ανάγνωσης και της γραφής, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν την γραφή και ανάγνωση αριθμών, την κατανόηση των δεδομένων ενός προβλήματος, τη σκέψη με αφηρημένα σύμβολα και την ακολουθία αριθμών.

Αντιμετωπίζεται η δυσαριθμησία;

Αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι το παιδί να μη φοβηθεί τα μαθηματικά λόγω των δυσκολιών του. Γι’ αυτό το σκοπό ο τρόπος προσέγγισης των αριθμών και των πράξεων παίζει καθοριστικό ρόλο. Το κάθε πρόγραμμα παρέμβασης είναι βασικό να συνδέεται με την καθημερινή ζωή, ώστε να είναι σε θέση να κατανοήσει τις έννοιες. Επίσης, η χρήση Πολυ-αισθητηριακής προσέγγισης όπως μιας τράπουλας, ενός άβακα, ενός κομπολογιού με χάντρες, των Ράβδων Cuisenaire, της κυβικής παλάμης ή των δαχτύλων βοηθούν τα παιδιά να αναπαραστήσουν τους αριθμούς ταυτόχρονα ως ποσότητες και ως αριθμό.

Τέλος, η βιωματική μέθοδος ενισχύει την απόκτηση μαθηματικών δεξιοτήτων μέσω των κατάλληλων υλικών (π.χ. μεζούρα ραπτικής, κέρματα, αντίγραφα χαρτονομισμάτων και τα μέλη του ανθρώπινου σώματος). Ωστόσο, ο ρυθμός καθορίζεται πάντα από το ίδιο το παιδί και από τα ενδιαφέροντα του (Στασινός, 2009).

Βιβλιογραφία

Cohn, R. (1961). Dyscalculia. Archives of Neurology, 4, 301–307.
Ελληνική Εταιρεία Δυσλεξίας (n.d.) Μαθησιακές Δυσκολίες στα Μαθηματικά – Δυσαριθμησία. Ανακτήθηκε 12/10/2017 από https://www.dyslexia.gr/index.php/learning-disabilities/dysarithmisia
Ζάχος Γ., (2001b), Κέντρο Ψυχολογικών Μελετών: Μαθησιακή δυσκολία στην αριθμητική.www.system.gr/cpsr
Στασινός, Δ. (2009). Ψυχολογία του λόγου και της γλώσσας. Ανάπτυξη και Παθολογία. Δυσλεξία και Λογοθεραπεία. Αθήνα: Gutenberg.

Παιδαγωγικό Κέντρο