Η σχέση της χρήσης μπιμπερό και άλλων στοματικών έξεων στην ανάπτυξη της ομιλίας

Από την ενδομήτριο ακόμα περίοδο, το έμβρυο βάζει αντανακλαστικά το μεγάλο δάκτυλο στο στόμα. Από εκείνη τη στιγμή ξεκινάει η προετοιμασία του βρέφους να δεχθεί και να επεξεργαστεί την τροφή του!

Από τη στιγμή της γέννησης μέχρι και τα δύο τους χρόνια, τα παιδιά περνούν το επονομαζόμενο κατά Φρόιντ στοματικό στάδιο.

Σύμφωνα με αυτό και ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους, το στόμα είναι τα «μάτια» τους.. Από το στόμα τους περνάνε σχεδόν όλα τα αντικείμενα που πιάνουν στα χέρια τους. Με αυτό τον τρόπο αντιλαμβάνονται το σχήμα, το μέγεθος και την υφή του οποιουδήποτε αντικειμένου που επεξεργάζονται.

Επιπλέον, όταν το μωρό μας, βάζει το δάκτυλο η την πιπίλα στο στόμα, εκκρίνονται στον οργανισμό ενδορφίνες, ορμόνες που προκαλούν αισθήματα ευφορίας και ανακούφισης. Έτσι, το πιπίλισμα του δακτύλου ή της πιπίλας ανακουφίζει ιδιαίτερα τα βρέφη από σωματικούς πόνους όπως για παράδειγμα κολικούς, αλλά και τα ηρεμεί, βοηθώντας τα να κοιμηθούν και να σταματήσουν να κλαίνε.

Τι συμβαίνει όμως όταν αυτή η συνήθεια που, κατά τους πρώτους μήνες της ζωής των παιδιών τους προσφέρει πολλά οφέλη, καταλήγει σε μία ¨κακή¨ συνήθεια¨;

Βάσει της αμερικανικής εταιρίας παιδιατρικής, τα παιδιά πρέπει να διακόπτουν τη χρήση της πιπίλας στην ηλικία των 6-12 μηνών. Ορισμένοι από τους λόγους που οδηγούν ένα παιδί στη συνέχιση του πιπιλίσματος του δακτύλου, της πιπίλας κ.ο.κ μπορεί να είναι:

• Η απότομη διακοπή του θηλασμού ή του μπιμπερό.
• Η αναζήτηση ερεθισμάτων στη στοματική κοιλότητα λόγω όχι αρκετά ανεπτυγμένης ευαισθησίας στο στόμα. Σε αυτή την περίπτωση, τα παιδιά έχουν ανάγκη να λαμβάνουν ¨απτικά¨ ερεθίσματα, με άλλα λόγια, να αισθάνονται και να επεξεργάζονται αντικείμενα μέσα στο στόμα τους. Συνήθωςστα παιδιά αυτά αρέσουν οι πιο έντονες γεύσεις, (ξινά, καυτερά κλπ).
• Ανασφάλεια και άγχος.
• Παρομοίως, σε άλλες περιπτώσεις οι στοματικές έξεις αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα των ντροπαλών παιδιών. Για εκείνα, το να μασουλάνε το μανίκι, ένα παιχνιδάκι ή και το μολύβι τους, ακόμα και σε μεγαλύτερη ηλικία, αποτελεί έναν τρόπο εκτόνωσης της νευρικότητάς τους και ανακούφισης από το άγχος.

Πως μπορούν όμως τέτοιου είδους στοματικές έξεις  να επηρεάσουν το λόγο; Ποια είναι η άποψη του λογοθεραπευτή για το πιπίλισμα και την κατάλληλη στιγμή διακοπής του;

Σύμφωνα με έρευνες, η παρατεταμένη χρήση της πιπίλας ή άλλων στοματικών έξεων κρύβει αρκετούς κινδύνους σε σχέση με την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας. Μερικοί από αυτούς είναι οι εξής:

• Οδοντικά προβλήματα(π.χ. κακή σύγκλειση δοντιών, δόντια τα οποία δεν φύονται στην προβλεπόμενη θέση κ.α.) που μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκολίες στην άρθρωση.
• Περιορισμένο βάβισμα και μίμηση ήχων, εφόσον η στοματική κοιλότητα είναι καλυμμένη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το στάδιο του βαβίσματος είναι καθοριστικό για την περεταίρω ανάπτυξη της ομιλίας.
• Περιορισμένη προσπάθεια του παιδιού να μιλήσεικαι να εκφραστεί λεκτικά με αποτέλεσμα την πιο αργή ανάπτυξη της ομιλίας.
• Αδυναμία μίμησης των εκφράσεων του προσώπου, αλλά και των κινήσεων του στόματος με στόχο την παραγωγή ήχων.
• Αυξημένες πιθανότητες εκδήλωσης οξείας μέσης ωτίτιδας,κάτι που μακροπρόθεσμα οδηγεί στον περιορισμένο αριθμό ακουστικών ερεθισμάτων που προσλαμβάνει το παιδί με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και την καθυστέρηση ανάπτυξης του λόγου. 
• Δυσανάλογη ανάπτυξη των μυών του στόματος, οι οποίοι συμβάλλουν στην σωστή παραγωγή της ομιλίας.

Συμπερασματικά, η σταδιακή διακοπή της πιπίλας και άλλων αντίστοιχων συνηθειών στην κατάλληλη ηλικία, συμβάλλει στην πρόληψη των παραπάνω κινδύνων και κατ΄ επέκταση, στην ομαλή ανάπτυξη του λόγου των μικρών μας φίλων.

Βιβλιογραφία-Πηγές:

• Ζευκίλη Χαραλαμπία, Λουκίσα Αλεξάνδρα (2015), Πτυχιακή εργασία «Η σχέση της χρήσης μπιμπερό και άλλων στοματικών έξεων με την ανάπτυξη της ομιλίας- Ερωτηματολόγιο σε γονείς».Ανάκτηση 2/10/2018 από http://repository.library.teimes.gr/xmlui/handle/123456789/4340
• American dental assotiation (2000). «Dental effects persists regardless of type of pacifier used».Ανάκτηση30/9/2018 απόhttp://www.ada.org.
• Anke B. (1971), The etiology of prolognet thump sucking. Scandinabian Journal of Dental Research.
• Carrascoza KC, Possobon RF, Tomita LM, Moraes AB (2006).«Concequences of bottle fidding to the oral facial development of intially breastfed children». J Pediatr (Rio J).

Παιδαγωγικό Κέντρο