Πώς απαντάμε στα παιδιά όταν μας ρωτούν για τον πόλεμο;
Είναι γεγονός πως τα παιδιά τα τελευταία δύο χρόνια έχουν εκτεθεί σε μια ιδιαίτερα στρεσογόνο περίοδο με την πανδημία η οποία εμπεριέχει το στοιχείο του απρόοπτου, των αλλαγών, την ανασφάλεια καθώς και την επαφή με αρκετά αρνητικά συναισθήματα. Η ανθρωπότητα βιώνει ένα δεύτερο μεγάλο σοκ καθώς παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία. Νέοι φόβοι και ερωτήματα αναδύονται.
Πλέον, είναι λοιπόν σαφές πως τα παιδιά έχουν ευαισθητοποιηθεί περισσότερο από ποτέ γύρω από ζητήματα που αφορούν το «κοινωνικό γίγνεσθαι» τόσο σε εγχώριο όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως διαθέτουν πρόσβαση στην πληροφορία ανάλογα την χρονολογική τους ηλικία, κατ’επέκταση ανησυχούν, ρωτάνε και αντιλαμβάνονται. Πολλοί γονείς αναρωτιούνται με αγωνία πως ν’απαντήσουν στα παιδιά τους όταν τους ρωτούν για τον πόλεμο. Επί της ουσίας, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες απαντήσεις αλλά λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω σε συνδυασμό με το πως εμείς ως ενήλικες έχουμε διαχειριστεί τα συναισθήματα που μας δημιουργεί η είδηση του πολέμου θα αποτελέσουν το προσωπικό μας «εγχειρίδιο» ώστε ν’απαντήσουμε στα ερωτήματα των παιδιών. Είναι γεγονός πως τα παιδιά τα τελευταία δύο χρόνια έχουν εκτεθεί σε μια ιδιαίτερα στρεσογόνο περίοδο με την πανδημία η οποία εμπεριέχει το στοιχείο του απρόοπτου, των αλλαγών, την ανασφάλεια καθώς και την επαφή με αρκετά αρνητικά συναισθήματα. Η ανθρωπότητα βιώνει ένα δεύτερο μεγάλο σοκ καθώς παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία. Νέοι φόβοι και ερωτήματα αναδύονται. Πλέον, είναι λοιπόν σαφές πως τα παιδιά έχουν ευαισθητοποιηθεί περισσότερο από ποτέ γύρω από ζητήματα που αφορούν το «κοινωνικό γίγνεσθαι» τόσο σε εγχώριο όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως διαθέτουν πρόσβαση στην πληροφορία ανάλογα την χρονολογική τους ηλικία, κατ’επέκταση ανησυχούν, ρωτάνε και αντιλαμβάνονται. Πολλοί γονείς αναρωτιούνται με αγωνία πως ν’απαντήσουν στα παιδιά τους όταν τους ρωτούν για τον πόλεμο. Επί της ουσίας, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες απαντήσεις αλλά λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω σε συνδυασμό με το πως εμείς ως ενήλικες έχουμε διαχειριστεί τα συναισθήματα που μας δημιουργεί η είδηση του πολέμου θα αποτελέσουν το προσωπικό μας «εγχειρίδιο» ώστε ν’απαντήσουμε στα ερωτήματα των παιδιών.
Ας ξεκινήσουμε με την εξής παραδοχή, πως γενικά υπάρχει ένας βασικός κανόνας που μας υπαγορεύει να απαντάμε με ψύχραιμο, ειλικρινή και απλό τρόπο στα παιδιά σε όλες τις ηλικίες χωρίς να παρέχουμε υπερβολική πληροφόρηση. Σκοπός είναι να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές πλαίσιο στα παιδιά, επομένως παραμένουμε διαθέσιμοι και πρόθυμοι ν’ακούσουμε τις ερωτήσεις και τους προβληματισμούς των παιδιών ησυχάζοντας την αγωνία τους.
- Δίνουμε προσοχή στην έκθεση κυρίως των μικρότερων παιδιών σε βίαιες εικόνες και ειδήσεις που μπορεί να επηρεάσουν. Επομένως κρίνεται σκόπιμο να υπάρχει μείωση των ωρών που η τηλεόραση είναι ανοιχτή και περιορισμός συζητήσεων μεταξύ ενηλίκων για τον πόλεμο παρουσία των μικρότερων παιδιών.
- Οι γονείς είναι καλό να προσπαθούν να αξιολογούν την είδηση και να την δίνουν οι ίδιοι στα παιδιά.
- Αν προκύπτουν συζητήσεις/ερωτήσεις από τα παιδιά προτιμότερο θα ήταν να μην γίνονται πριν από την ώρα του ύπνου, καθώς θα τα αναστατώσουν περισσότερο.
- Οι συζητήσεις με τους εφήβους μπορούν να είναι πιο «ανοικτές» καθώς αναπτύσσουν την κριτική τους σκέψη, έτσι σίγουρα θα έχουν περισσότερες ερωτήσεις.
- Ας είμαστε προετοιμασμένοι πως μπορεί να υπάρξουν ερωτήσεις που να μην μπορούμε ν’απαντήσουμε. Αρχικά αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό και είμαστε ειλικρινείς προς τα παιδιά, εξηγώντας πως δεν τα γνωρίζουμε όλα.
- Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ποια είναι η αγωνία του παιδιού, για ποιο λόγο δηλαδή κάνει την ερώτηση που κάνει και αυτήν την αγωνία να την ησυχάσουμε και να προσφέρουμε ασφάλεια με τα λόγια αλλά κυρίως με τη συνολική μας στάση. Επικοινωνία δεν είναι μόνο η λεκτική αλλά και η εξω-λεκτική, εκείνη δηλαδή που δεν εκφράζεται με λόγια.
- Κρίνεται επίσης πολύ σημαντικό να διατηρήσουμε την καθημερινή ρουτίνα και το πρόγραμμα καθώς έχει αποδειχθεί πως σε περιόδους κρίσης αποτελεί καταφύγιο, μειώνει το άγχος ενώ δίνει την αίσθηση της κανονικότητας.
- Τελευταίο και εξίσου πολύ σημαντικό σημείο είναι το να θυμόμαστε πως ακόμη και αν οι συνθήκες είναι δυσμενείς, η μετάδοση ενός θετικού κλίματος και του αισθήματος αισιοδοξίας για το μέλλον είναι ζωτικής σημασίας για την ενστάλαξη της ελπίδας και για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τα αρνητικά μας συναισθήματα. Ας τονίσουμε επομένως τη σημασία της προσφοράς σε όσους έχουν ανάγκη, της αλληλεγγύης, πόσο σημαντικό είναι ν’ αγωνιζόμαστε για την ειρήνη και να ευχηθούμε παρέα με τα παιδιά μας για την παύση κάθε εχθροπραξίας.
Παιδαγωγικό Κέντρο