Επιστροφή στο σχολείο: Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά και τους εφήβους να προσαρμοστούν μετά τις διακοπές

Γεωργαλή Ιωάννα – Ψυχολόγος

Η επιστροφή στο σχολείο μετά τις διακοπές μπορεί να είναι απελευθερωτική αλλά και αγχωτική για τα παιδιά. Η αλλαγή ρουτίνας, οι νέες απαιτήσεις και τα κοινωνικά περιβάλλοντα δημιουργούν συναισθηματική ένταση. Με μερικές απλές στρατηγικές, μπορείτε να κάνετε τη μετάβαση πιο ομαλή και θετική.

Γιατί είναι δύσκολη η μετάβαση;

• Αλλαγή ρουτίνας: Από χαλαρούς ρυθμούς στις απαιτήσεις του σχολείου.
• Συναισθηματική φόρτιση: Άγχος για επιδόσεις ή κοινωνικές σχέσεις.
• Νέα κοινωνικά πλαίσια: Προσαρμογή σε νέα ή ανανεωμένα περιβάλλοντα.

Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που βιώνουν σταθερή ρουτίνα και προβλεψιμότητα προσαρμόζονται γρηγορότερα και με λιγότερο άγχος (Harper, 2016; Dockett & Perry, 2014; Rimm-Kaufman & Pianta, 2000).

Πρακτικές συμβουλές για παιδιά:

1. Επαναφέρετε τη ρουτίνα

• Ξεκινήστε πριν την πρώτη μέρα σχολείου με σταθερές ώρες ύπνου και φαγητού.
• Δημιουργήστε πρόγραμμα που μοιάζει με τη σχολική ημέρα (πρωινό, μελέτη, διάλειμμα).

2. Συζητήστε και στηρίξτε συναισθηματικά

• Αναγνωρίστε τα συναισθήματα: “Καταλαβαίνω ότι νιώθεις λίγο άγχος.”
• Ενθαρρύνετε το παιδί να μιλήσει για φόβους και ανησυχίες.
• Μοιραστείτε δικές σας εμπειρίες για να δείξετε ότι η προσαρμογή είναι φυσιολογική.

3. Προετοιμάστε μαζί το παιδί

• Επισκέψεις στο σχολείο πριν ανοίξει (Dockett & Perry, 2014; Harper, 2016).
• Συμμετοχή στην οργάνωση τσάντας και χώρου διαβάσματος.
• Συζήτηση για τα θετικά της νέας χρονιάς: φίλοι, δραστηριότητες, νέες γνώσεις.

4. Συνεργαστείτε με το σχολείο

• Επικοινωνήστε με τον εκπαιδευτικό για ενημέρωση και υποστήριξη.
• Συμμετοχή σε «ανοιχτές μέρες» ή ενημερωτικές συναντήσεις.

5. Διατηρήστε καθημερινές ρουτίνες

• Ώρες ύπνου, φαγητού, διαλείμματα μελέτης και ελεύθερου χρόνου.
• Η σταθερή δομή μειώνει το άγχος και ενισχύει την αυτορρύθμιση (Margetts, 2007).

Πρακτικές συμβουλές για εφήβους:

Η επιστροφή στο σχολείο για εφήβους μπορεί να φέρει άγχος για σχολικές επιδόσεις,κοινωνικές σχέσεις και νέες απαιτήσεις. Μερικές στρατηγικές που βοηθούν είναι:

• Αυτορρύθμιση: Καθορισμός προσωπικών στόχων, προγραμματισμός χρόνου για διάβασμα, ξεκούραση και κοινωνικές δραστηριότητες.
• Κοινωνική υποστήριξη: Διατήρηση φιλικών σχέσεων, συμμετοχή σε ομάδες ή εξωσχολικές δραστηριότητες, συζήτηση για προβλήματα με γονείς ή μέντορες.
• Διαχείριση άγχους: Mindfulness, αναπνοές, journaling ή άλλες τεχνικές χαλάρωσης.
• Συνεργασία με το σχολείο: Αναζήτηση βοήθειας για δυσκολίες σε μαθήματα ή σχέσεις.

Οι έφηβοι που διαθέτουν υποστηρικτικό κοινωνικό δίκτυο και δεξιότητες αυτορρύθμισης προσαρμόζονται πιο εύκολα και βιώνουν λιγότερο άγχος (Rimm-Kaufman & Pianta, 2000).

Σημάδια ότι χρειάζεται επιπλέον στήριξη:

• Συχνά σωματικά συμπτώματα (πονοκέφαλοι, ναυτία) μόνο πριν ή κατά την πρώτη ώρα σχολείου.
• Άρνηση να πάει σχολείο για περισσότερες από 2–3 εβδομάδες.
• Έντονη αλλαγή διάθεσης ή δυσκολία στις κοινωνικές σχέσεις.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, η συνεργασία με παιδοψυχολόγο ή ειδικό ψυχικής υγείας είναι σημαντική.

Συμπέρασμα

Η επιστροφή στο σχολείο μπορεί να γίνει ευχάριστη και ομαλή. Η σωστή προετοιμασία, η σταθερή ρουτίνα, η συναισθηματική στήριξη και η συνεργασία με το σχολείο βοηθούν το παιδί να ξεκινήσει τη χρονιά με αυτοπεποίθηση και θετική διάθεση.

Βιβλιογραφία
– Dockett, S., & Perry, B. (2014). Continuity of learning: A resource to support effective transition to school and school aged care. Australian Government, Department of Education.
– Harper, L. J. (2016). Supporting Young Children’s Transitions to School: Recommendations for Families. Early Childhood Education Journal, 44(6), 653–659.
– Margetts, K. (2007). Preparing children for school: Benefits and privileges. Australian Journal of Early Childhood, 32(2), 43–50.
– Rimm-Kaufman, S. E., & Pianta, R. C. (2000). An ecological perspective on the transition to kindergarten: A theoretical framework to guide empirical research. Journal of Applied Developmental Psychology, 21(5), 491–511.