Η σημασία της σχέσης θεραπευτή – γονέα στην παιδιατρική εργοθεραπεία
Γκίνη Χριστίνα – Εργοθεραπεύτρια
Η παιδιατρική εργοθεραπεία δεν είναι μια διαδικασία που αφορά μόνο το παιδί· είναι μια δυναμική συνεργασία όπου ο γονέας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της θεραπευτικής ομάδας. Η ποιότητα της σχέσης θεραπευτή–γονέα επηρεάζει όχι μόνο την επιτυχία της θεραπείας, αλλά και τον ρυθμό εξέλιξης του παιδιού.
Η σχέση ως γέφυρα εμπιστοσύνης
Η πρώτη και πιο ουσιαστική προϋπόθεση μιας αποτελεσματικής συνεργασίας είναι η εμπιστοσύνη. Ο θεραπευτής χρειάζεται να δημιουργήσει ασφαλές περιβάλλον, όπου ο γονέας αισθάνεται ότι ακούγεται, κατανοείται και γίνεται σεβαστός. Μια τέτοια σχέση δίνει στον γονέα τη βεβαιότητα πως οι ανάγκες του παιδιού του αντιμετωπίζονται με συνέπεια και επαγγελματισμό, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τη συνεργασία και τη συνέπεια στην παρακολούθηση των συνεδριών. Η εμπιστοσύνη, τελικά, επιτρέπει στον γονέα να νιώσει ότι είναι σύμμαχος και όχι απλός παρατηρητής.
Έρευνες δείχνουν ότι η εμπιστοσύνη στη σχέση θεραπευτή–γονέα αποτελεί προγνωστικό παράγοντα επιτυχίας.
Σύμφωνα με τη μελέτη των Cohn, Kramer & Schub (2018), όταν ο γονέας αισθάνεται ότι ακούγεται, συμμετέχει και κατανοεί τους στόχους, αυξάνεται η δέσμευση και η συνέπεια στην εφαρμογή των θεραπευτικών προτάσεων στο σπίτι. Χωρίς αυτή τη δέσμευση, ακόμη και η καλύτερα σχεδιασμένη θεραπευτική παρέμβαση κινδυνεύει να μείνει μετέωρη.
Ο γονέας ως συν- θεραπευτής
Ο γονέας δεν είναι απλώς βοηθός του θεραπευτή· είναι συν θεραπευτής. Η καθημερινή ζωή του παιδιού είναι το φυσικό περιβάλλον εξάσκησης των δεξιοτήτων, και ο γονέας είναι αυτός που μπορεί να δημιουργήσει ευκαιρίες για να εφαρμοστούν οι στρατηγικές της εργοθεραπείας.
Ο θεραπευτής, μέσα από καθοδήγηση, εκπαίδευση και θετική ενίσχυση, βοηθά τον γονέα να δει την πρόοδο ως αποτέλεσμα κοινής προσπάθειας. Έτσι, η θεραπεία δεν μένει μόνο στη «μία ώρα την εβδομάδα» με διάφορες.δοκιμασίες αλλά μετατρέπεται σε τρόπο ζωής.
Όταν ο γονέας αισθάνεται ικανός να υποστηρίξει το παιδί, το αποτέλεσμα είναι ενδυνάμωση ολόκληρης της οικογένειας. Η αίσθηση επάρκειας και συνοχής μεταδίδεται στο παιδί, το οποίο νιώθει ασφάλεια και σταθερότητα.
Κοινή στοχοθέτηση – μια διαδικασία συνεργασίας
Η στοχοθέτηση είναι το σημείο όπου ενώνονται οι δύο κόσμοι, του επαγγελματία και της οικογένειας. Οι σύγχρονες προσεγγίσεις, όπως το Collaborative Goal Setting, δίνουν κεντρικό ρόλο στους γονείς.
Οι στόχοι δεν «επιβάλλονται» από τον θεραπευτή, αλλά διαμορφώνονται έτσι ώστε να ταιριάζουν ρεαλιστικά στην καθημερινότητα του παιδιού, σύμφωνα με τις προτεραιότητες και τις αξίες της οικογένειας.
Μελέτες δείχνουν ότι όταν ο γονέας συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση των στόχων, αυξάνονται η συνέπεια στην παρέμβαση, η παρακολούθηση της προόδου και η προσαρμοστικότητα του πλάνου. Έτσι, η θεραπεία γίνεται πιο ουσιαστική και στοχευμένη στις πραγματικές ανάγκες του παιδιού.
Συμπέρασμα
Η σχέση θεραπευτή – γονέα αποτελεί καρδιά της παιδιατρικής εργοθεραπείας. Πίσω από κάθε επιτυχημένο πρόγραμμα δεν βρίσκεται μόνο η τεχνική κατάρτιση, αλλά και η ποιότητα της συνεργασίας. Στο κέντρο αυτού του πλαισίου βρίσκεται μια σχέση εμπιστοσύνης, σεβασμού και συνεργασίας.
Όταν ο γονέας νιώθει ότι είναι μέρος της διαδικασίας, όταν η φωνή του ακούγεται και οι ανάγκες του παιδιού γίνονται αφετηρία των στόχων, τότε το παιδί έχει το ισχυρότερο δυνατό δίκτυο υποστήριξης.
Η εργοθεραπεία, τελικά, δεν βελτιώνει μόνο λειτουργικές δεξιότητες· αλλά και τις οικογενειακές σχέσεις. Ενισχύει την επικοινωνία, καλλιεργεί συνέπεια και σταθερότητα στα μέλη της οικογένειας , ενδυναμώνει και καλλιεργεί ελπίδα .
Βιβλιογραφία
- Anaby, D., Hand, C., Bradley, L., DiRezze, B., Forhan, M., DiGiacomo, A., & Law, M. (2019). The effect of the environment on participation of children and youth with disabilities: a scoping review. Disability and Rehabilitation, 41(19), 2243–2257.
- Cohn, E. S., Kramer, J., & Schub, J. (2018). Therapist–parent collaboration in pediatric occupational therapy: A scoping review. American Journal of Occupational Therapy, 72(4), 7204205080p1–7204205080p10.
- Graham, F., Rodger, S., & Ziviani, J. (2020). Family-centered practice in occupational therapy with children: a scoping review and implications. Child: Care, Health and Development, 46(1), 1–10.
- Novak, I., & Honan, I. (2019). Effectiveness of paediatric occupational therapy for children with disabilities: a systematic review. Australian Occupational Therapy Journal, 66(3), 258–273.
- Townsend, E., & Polatajko, H. (2020). Enabling occupation II: Advancing an occupational therapy vision for health, well-being, & justice through occupation. CAOT Publications ACE.