Ο έλεγχος οθονών στους εφήβους: Πώς να επικοινωνούμε για smartphones, social media και gaming

Γεωργαλή Ιωάννα – Ψυχολόγος

Η χρήση smartphones, social media και gaming είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των εφήβων. Παρόλο που προσφέρει ψυχαγωγία, σύνδεση με φίλους και ευκαιρίες μάθησης, κρύβει και κινδύνους για την ψυχική υγεία, την αυτορρύθμιση και τις κοινωνικές σχέσεις. Στόχος μας δεν είναι να απαγορεύσουμε ή να τρομάξουμε, αλλά να ενημερώσουμε τα παιδιά μας και να τα στηρίξουμε ώστε να χρησιμοποιούν την τεχνολογία με ασφάλεια και ισορροπία. Μέσα από ανοιχτό διάλογο και πρακτικές στρατηγικές, μπορούμε να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν και να συμμετάσχουν ενεργά στη ρύθμιση της χρήσης τους.

Βασικές Αρχές Επικοινωνίας

Συνεργασία αντί για εντολές

Ζητήστε τη γνώμη του εφήβου:
“Πώς θα θέλαμε να ορίσουμε μαζί τα όρια για το κινητό;”

Σύνδεση με προσωπικούς στόχους

Δείξτε πώς η ισορροπία βοηθά στη διάθεση, στον ύπνο, στις φιλίες ή στο άθλημά τους.

Διάλογος και ερωτήσεις

Ρωτήστε για την εμπειρία του:
“Πώς νιώθεις μετά από 2 ώρες gaming; Σε βοηθά ή σε κουράζει;”

Αυτορρύθμιση και παρατήρηση

Βοηθήστε τον έφηβο να παρατηρεί πώς νιώθει με και χωρίς οθόνες.

Θετική ενίσχυση

Αντί για τιμωρία, επαινείτε κάθε προσπάθεια ισορροπίας:
“Μπράβο που έθεσες ένα όριο – είδες πόσο περισσότερη ενέργεια σου έμεινε για τους φίλους σου;”

Πρακτικά Βήματα για Γονείς

• Συμφωνήστε μαζί για όρια αντί να τα επιβάλλετε.
• Καθιερώστε tech-free ζώνες: π.χ., τραπεζαρία, υπνοδωμάτιο.
• Ενθαρρύνετε δραστηριότητες χωρίς οθόνες: αθλητισμός, δημιουργικά χόμπι, παρέες.
• Συζητήστε για το περιεχόμενο που βλέπει στο διαδίκτυο.
• Συνεργασία και σεβασμός: δώστε χώρο στον έφηβο να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων.

Συμπερασματικά, η ισορροπημένη χρήση της τεχνολογίας δεν είναι θέμα απαγορεύσεων, αλλά επικοινωνίας, συνεργασίας και σεβασμού προς τον έφηβο. Μέσα από ανοιχτό διάλογο, σεβασμό στην αυτονομία του και πρακτικά όρια, μπορούμε να ενισχύσουμε την αυτορρύθμιση, να υποστηρίξουμε τις φιλίες και την αυτοεκτίμησή του και να δημιουργήσουμε μια θετική σχέση με τις οθόνες στη ζωή του. Το κλειδί είναι να ενημερώνουμε και να καθοδηγούμε, όχι να περιορίζουμε ή να επιβάλλουμε.

Βιβλιογραφία

• Odgers, C. L., & Jensen, M. R. (2020). Adolescent development and growing divides in the digital age. Developmental Cognitive Neuroscience, 22, 100–108.
• Radesky, J. S., Chassiakos, Y. R., Ameenuddin, N., & Navsaria, D. (2020). Digital advertising to children. Pediatrics, 146(1), e20201015.
• Wartella, E., Rideout, V. J., Zupanick, C. E., & Lauricella, A. R. (2016). Parenting in the age of digital technology. Pediatrics, 138(5), e20162591.